"بررسی عوامل موثر و ارتباط بین آنها بر موفقیت تجاری سازی تکنولوژی در دانشگاه آزاد اسالمی علی آبادکتول" نویسندگان: داریوش حسن پور گل افشانی dariush.hasanpoor@yahoo.com رمضان غالمی رئیس و عضو هیئت علمی R-Gholami@pnu.ac.ir شهرام كشاورزي shahram.3030k@gmail.com 1
چکیده: هدف اصلی این تحقیق بررسی عوامل موثر بر موفقیت تجاري سازي تکنولوژي حاصل از تحقیقات دانشگاهی و ارتباط بین این عوامل می باشد. جامعه آماري این تحقیق را اساتید دانشگاه آزاد اسالمی علی آباد كتول كه به نحوي با صنعت در ارتباط بوده و آشنایی نسبی با این بخش را داشتهاند تشکیل دادهاند. داده ها از طریق یک پرسشنامه با عناصر برآمده از ادبیات و شامل 05 پرسش در طیف 0 تایی لیکرت با پایایی و روایی تایید شده )در موردپایایی آلفاي كرونباخ بزرگتر از 05 /. همچنین روایی از نوع محتوایی و با استفاده از نظر اساتید و خبرگان( جمع آوري گردیدند. همچنین داده هاي مربوط به موفقیت تجاري سازي تکنولوژي از طریق مستندات موجود در دانشگاه مورد مطالعه جمع آوري شدند. به كمک نرمافزارهاي آماري "اس.پی.اس.اس" "لیزرل" و "پی.ال.اس.پی.ام"یافته ها نشان داد كلیه عوامل هم به صورت مستقیم و هم غیرمستقیم بر تجاري سازي تکنولوژي در دانشگاه آزاد علی آباد كتول تاثیرگذارند. عوامل مربوط به شرایط محیطی بیشترین تاثیر را بر موفقیت تجاري سازي تکنولوژي دانشگاه مورد مطالعه داشته و پس از آن به ترتیب عوامل مربوط به صنعت روش هاي انتقال تکنولوي و دانشگاه بر موفقیت تجاري سازي تاثیر گذارند. در پایان نیز با توجه به نتایج حاصل از این مقاله پیشنهادات كاربردي ارائه شده است. کلمات کلیدی: تکنولوژي تجاري سازي تکنولوژي دانشگاه آزاد علی آباد كتول. 2
مقدمه با ظهور اقتصاد دانش بنیان خط مشی هاي آموزش عالی متحمل تغییراتی شده اند كه سبب گردیده دانشگاه ها همانند شركت هاي خصوصی براي كسب مزیت هاي رقابتی و افزونی منابع در بازارهاي جهانی ایفاي نقش كنند. در واقع ارزشیابی و نگاه به آموزش و تحقیق به طور فزاینده اي از زاویه اقتصادي امکان پذیر شده است. در تطابق با این تغییر خط مشی الگوهاي تأمین سرمایه و سبک هاي مدیریتی دانشگاهها با تحوالت كثیري مواجه شده است) 4 M., 2006,.)Rasmussen, E.M., Q. Gulbrandsen, تکنولوژي اصلی ترین عامل تولید ثروت است و ثروت چیزي بیشتر از پول است كه می تواند عواملی همچون ارتقاي دانش سرمایه فکري استفاده موثر از منابع حفظ منابع طبیعی و سایر عوامل موثر در ارتقاي استاندارد و كیفیت زندگی را شامل شود. می توان گفت مدیریت تکنولوژي سیستمی است كه بکارگیري تکنولوژي را ممکن می سازد و شامل مسئولیتی است كه این فعالیتها را در راستاي خدمت به بشر و برآورده ساختن نیازهاي مشتري قرار می دهد. مزایاي تکنولوژي هنگامی تحقق می یابند كه نتیجه آن به دست مشتري برسد. مشتري می تواند فرد شركت و یا یک نهاد دولتی باشد. اختراعی كه در قفسه نهاده شود تولید ثروت نمی كند. تکنولوژي هنگامی به تولید ثروت منجر می شود كه یا تجاري شود و یا در مسیر تحقق استراتژیک یا عملیاتی یک سازمان به كار گرفته شود و در نتیجه با تکنولوژي به عنوان بذر اولیه تولید ثروت برخورد می شود كه با پرورشی صحیح و محیطی مناسب این بذر اولیه به درختی تنومند تبدیل می شود. )طارق خلیل 4552 8( بیان مسأله و اهمیت تحقیق تجاري سازي فرایندي است كه طی آن تکنولوژي هاي جدید به محصوالت تجاري موفق تبدیل می شوند. تجاري سازي یک فرایند هزینه برو زمان بر با نتایج بسیار نامطمئن است. هزینه هاي تجاري سازي بین 05 تا 055 برابر هزینه هاي تحقیق و توسعه و معرفی تکنولوژي هاي جدید است و احتمال موفقیت بسیار پایین است. كمتر از پنج درصد ایده هاي جدید به صورت موفقیت آمیزتجاري می شوند. حتی در صورت موفقیت تجاري سازي سریع رخ نمی دهد. متاسفانه این امر در دانشگاه ها و مركز عالی ایران و سایر مراكز پژوهشی و در بین اكثر محققین و پژوهشگران به میزان كافی مركز توجه نبوده است كه شاهد آن میزان ارتباط و تعامل ضعیف این بخش ها با بخش صنعت می باشد. در این هنگام است كه لزوم حمایتهاي دولتی و نهادهاي ذیصالح بیش از پیش به چشم می خورد.)بحرینی و دیگران 0881 ( كاهش بودجه هاي تخصیص داده شده به دانشگاهها سبب گردیده كه دپارتمانهاي آموزشی در صدد جستجوي منابع درآمدي خارجی برآمده و به رفتارهاي كارآفرینی چون تجاري سازي محصوالت دانشگاهی روي آورند) 2004,.T.)Sotiraco, بهعالوه عجین شدن دكترین مدیریت گرایی نوین با این گرایش سبب ورود ارزش ها و عملکردهاي بخش خصوصی به حوزه مدیریت دولتی و به ویژه دانشگاهها شده است. این تغییرات به حدي ریشهاي و بنیادین است كه به حق میتوان از رخداد انقالب دوم آكادمیک سخن به میان راند. 3
بازار بر اساس آموزههاي انقالب دوم آكادمیک سومین كاركرد دانشگاه است. انقالب دوم دانشگاهی روابط مابین «یاري رسانیدن به اقتصاد» دانشگاه دولت و صنعت را در مثلثی تعریف نموده و دانشگاه را عامل محوري در آن معرفی نموده است) 2003 O-H.,.)Ylijoki, انعکاس تأثیرات گرایشهاي نوین در آموزش عالی با مفاهیمی چون سرمایه داري دانشگاهی تجاري سازي دانشگاه كارآفرین علم فرادانشگاهی و مدیریت گرایی نوین در متون آموزش عالی قابل مشاهده است. همه مفاهیم فوق ناظر بر یک سازه اصلی یعنی جهت گیري دانشگاه به سمت هستند كه بر اصولی چون پاسخگویی كار امدي اثربخشی هزینه ها و بهره وري استوار است ( عباسی و همکاران 0881(. گرایش اخیر به همراه تغییراتی كه در سطوح كالن جامعه رخ میدهد بدیهی است كه بر ساختار درونی مؤسسات آموزش عالی تأثیرگذار بوده و كاركردهاي درونی آن را كه مشتق از ایدهها ارزشها و عملکردها است تحت تأثیر قرار میدهد. با شناخت كافی از عواملی كه می توانند بر موفقیت یا عدم موفقیت تجاري سازي تکنولوژي تاثیر گذار باشند می توان تصمیمهاي الزم جهت رسیدن به اهداف دانشگاهها و بخش صنعت را با دقت بیشتري اتخاذ نمود. در تحقیق فوق برآنیم تا با توجه به اهمیت این موضوع و تاثیر بسیاري كه پرداختن به این موضوع می تواند در موفقیت صنایع داشته باشد عوامل موثر بر تجاري سازي تکنولوژي در دانشگاه آزاد علی آباد كتول را تشخیص داده و با بررسی نقاط قوت و موانع موجود در این امر گامی كوچک در پیشبرد اهداف محققین دانشگاهی و كارآفرین برداریم. براي انجام این امر با مراجعه به مسئولین امر در دانشگاه آزاد علی آباد كتول و جمع آوري داده هاي الزم توسط ابزارهاي مختلف و تحلیل آنها به ارائه نتایج بدست آمده خواهیم پرداخت كه امید است در تصمیم گیریهاي آتی مسئولین امر مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق سعی بر این شده است كه عوامل بروز این شکاف مورد بررسی قرار گیرد تا با شناسایی موانع موجود سعی بر رفع آنها گردیده و مباحث تئوریک براي این امر ارائه گردد تا در صورتی كه به عنوان راهکاري اجرایی مد نظر مسئولین امر قرار گرفت بتواند در مسیر تجاري سازي تکنولوژي ارائه شده توسط دانشگاه ها در صنایع كشور مورد استفاده قرار گیرد. اهداف تحقیق مهمترین هدف این پژوهش بررسی عوامل موثر بر موفقیت تجاري سازي تکنولوژي و ارتباط بین این عواملل در دانشلگاه آزاد عللی آبلاد كتول در چهار چوب عوامل حمایتی و قوانین موجود می باشد. نتایج این پژوهش می تواند مدیران دست اندر كار در بخش هلاي دانشلگاهی و صنعتی را به درک بهتري از این عوامل برساند تا با بهره گیري از این شناخت كمک هاي الزم و پیشنهادهاي در خوري را براي تصویب قوانین مسهل مسیر تجاري سازي تکنولوژي ارائه نمایند و بسترهاي الزم براي موفقیت تجاري سازي تکنولوژي را در سازمان هاي ذیلربط خلود فلراهم سازند. به طور كلی و با در نظر گرفتن هدف اصلی پژوهش می توان اهداف زیر را نیز بهطور خالصه براي تحقیق فوق بیان كرد: 4
اهداف فرعی: ارزیابی میزان ارتباط دانشگاه ها به عنوان انتقال دهنده تکنولوژي با بخش صنعت به عنوان گیرنده تکنولوژي ارزیابی میزان تاثیرپذیري ارتباط دانشگاه ها به عنوان انتقال دهنده تکنولوژي از شرایط محیط و فضاي كشور ارزیابی میزان موفقیت دانشگاه ها به عنوان انتقال دهنده تکنولوژي با توجه به تئوریهاي موجود در زمینه انتقال تکنولوژي هدف کاربردی: ارائه چارچوبی براي ارزیابی میزان موفقیت در تجاري سازي تکنولوژي با استفاده از معیارهاي جهانی بومی شده براي ایلران بلراي اسلتفاده توسط وزارت علوم تحقیقات و فناوري در ارزیابی هاي آینده و بهره گیري از نقاط قوت و رفع نقاط ضعف براي بلاال بلردن میلزان ارتبلاط موثر مراكز دانشگاهی و بخش صنعت. مبانی نظری تجاری سازی تکنولوژی تجاريسازي در فرهنگ لغات هریتچ به معناي»كاربرد روش هاي كسب و كار به منظور سودآوري«آمده است.( Heritech,1982 ) تعاریف متعددي از قبیل» فرایند تبدیل چیزي به فعالیت تجاري«و «معرفی یک محصول یا خدمت در بازار براي كسب سود«نیز از جمله تعاریف نسبتا متداولی هستند كه در سایر فرهنگ لغات براي تجاري سازي می توان یافت. سایر صاحبنظران همچون ریمر و همکاران al.,2003) (Reamer et تجاري سازي را فرایند تبدیل تکنولوژي به محصوالت موفق اقتصادي میدانند. از دیدگاه چیسا و پیکالیج Piccalaga,1998) (Chiesa and تجاري سازي فرایند انتقال و تبدیل دانش تولید شده در مراكز تحقیقاتی به انواع فعالیت هاي تجاري به شمار می رود. همچنین تجاري سازي را فرایند تبدیل علم و تکنولوژي تحقیق جدید و اختراع به محصول یا فرایند صنعتی قابل ارائه به بازار دانسته اند.)هاشم نیا و دیگران 0888( دولت كانادا در سند برنامه بودجه اي سال 4552 تجاري سازي را اینگونه تعریف كرده است: «فرایندي كه از طریق آن یافته هاي حاصل از تحقیق به بازار آورده می شوند و ایده ها یا یافته هاي جدید به محصوالت و خدمات جدید یا تکنولوژي فروختنی در سراسر جهان توسعه می یابند. تعریف اسکاتیش اینتر پرایز )0991( از تجاري سازي چنین است:» تجاري سازي فرایند تبدیل علم و تکنولوژي تحقیق جدید یا یک اختراع به محصول یا فرایند هاي صنعتی قابل عرضه در بازار است. این كار می تواند هم توسط شركت هاي موجود یا از طریق ایجاد شركت هاي جدید صورت گیرد«. تجاري سازي موفق منجر به نوآوري در محصول و نوآوري در فرایند می گردد. از تعاریف فوق برمی آید كه تجاري سازي فرایندي است كه ایده نتیجه تحقیق یا اختراع حاصل از بخش دانشگاهی را به محصوالت خدمات و فرایند هاي قابل عرضه در بازار تبدیل می كند. طبیعت فرایند تجاري سازي مشاركت بخش دانشگاهی و بخش صنعت را در تبدیل نتایج تحقیقات به نوآوري در بازار 5
اقتضاء میكند و در طی این فرایند نتایج حاصل از تحقیقات در مراحل مختلف توسعه آن بین این دو بخش مورد مبادله و انتقال قرار می گیرند. به لحاظ انتقال دانش و تکنولوژي بین دو بخش دانشگاهی و صنعت كه در فرم هاي مختلف آن صورت می گیرد. )فکور 0888( فرایند تجاری سازی تکنولوژی در دانشگاهها فرایند توسعه و تجاري سازي تکنولوژي جدید یک فرایند ساده و خطی نیست بلکه فرایندي بسیار پیچیده و مستلزم ایفاي نقش بازیگران مختلف با توانمندي هاي متفاوت است. فرایند تجاري سازي نیازمند مهارت هایی از قبیل: توسعه محصول ارزیابی بازار راهبردهاي بازار و... می باشد)موسایی و دیگران 0880 (. امروزه دانشگاهها از طریق تحقیقات كاربردي وبنیادي مرزهاي دانش را در تمام زمینه ها توسعه داده وراه حل هاي منسجمی براي چالش هایی كه بصورت ملی دامنگیر بشر است ارائه می نماید. به طور قطع انجام نوآوري هاي فردا فقط درسایه نظم بخشیدن وایجاد ساختار براي تحقیقات در دانشگاه ودیگر سازمان هاي تحقیقاتی وتعهد نسبت به این امر میسر است. در سالهاي اخیر از دیدگاه اقتصادي دانش در بعد جهانی نقش سنتی دانشگاه به عنوان تولید كننده واشاعه دهنده دانش مورد تجدید نظر قرار گرفته است واین دیدگاه تقویت شده كه دانشگاهها براي تبدیل دانش خود به عوامل ارتقا دهنده رشد اقتصادي توان ومسئولیت بیشتري دارند. از طرف دیگر با كاهش حمایت مالی دولت ها از تحقیق به تدریج محققان به سمت پشتیبانی بخش صنعت و تجاري سازي ایدههایشان گرایش پیدا كردهاند و این كار به شیوههاي گوناگونی نظیر: تحقیق قراردادي فروش مالکیت فکري و ایجاد سازمان هاي زایشی انجام می گیرد. عدم حمایت كافی دولت تدریجا ماهیت تحقیق دانشگاهی را از حالت مستقل و مبتنی بر مفاهیم تئوریک به سمت تالشهاي هم سو با تجاري سازي سوق داده است. رشد سریع اقتصادي مبتنی بر دانش بر اهمیت ارتقاي تحقیقات دانشگاهی و اطمینان از انتقال دانش از دانشگاهها به جامعه وبخش تجارت تاكید زیادي دارد.)آقاجانی و دیگران 0888 ) دانشگاهها به عنوان پایگاه هاي ذخیره دانش به رویش علم توجه ویژه نشان داده و مدیران ارشد همواره به فکر تفکر آكادمیک بوده اند. پیشرفت اقتصادي مبتنی بر شناخت و دانش باید روش هاي ابداع جدید و مبارزات تازه اي را طلب كند. دانشگاه ها در ماوراي نقش سنتی شان به عنوان یک نهاد آموزشی همواره به شركت ها در رسیدن به صنایع توسعه یافته كمک كرده اند. ظهور اقتصاد دانش بنیان نقش اساسی نوآوري فنی در توسعه اقتصادي را تا حدودي بیاهمیت ساخته است. در این حوزه دانشگاههاي تحقیقاتی به طرز قابل مالحظهاي به عنوان ابزارهایی براي انتقال فناوري و به عنوان مجرایی كه از طریق آن مبادلهي دانش مؤثرتر انجام میگیرد شناخته شدهاند. روي هم رفته از آنان به عنوان محیطهایی كه در آن دانش ایجاد و ارائه می گردد تحقیقات خاص انجام میگیرند و مکانهایی كه در آن محققان و صنعت بر روي تجاري سازي محصول فعالیت دارند یاد میشود.( 2007 al, ( Decter et 6
در سراسر جهان دانشگاهها و دیگر موسسات آموزشی به خاطر اجتماعی كردن كاركنان و آموزش مهارتهاي الزم به آنها نقش حیاتی ایفا می كنند. آنها بخش ضروري اساس هر جامعه صنعتی مدرن می باشند و اهمیت آنها در جوامعی كه درآنها رشد اقتصادي و استانداردهاي بهتر زندگی با پیشرفت پیوسته دانش كاربردي در ارتباطند بیشتر است. (2008 (Yusuf, دولتها و دانشگاههاي پیرامون جهان بیشتر بر تجاري كردن تکنولوژي ایجاد شده به وسیله دانشگاه متمركز می باشند و تشخیص می دهند كه مزایاي بالقوه از طریق "تبدیل دانش و تکنولوژي به اشکال قابل استفاده به لحاظ تجاري" بدست می آیند( 2008 Genua,.(Styles & بسیاري از نویسندگان بر این باورند دانشگاهها نقش تازه اي در تجاري سازي نتایج تحقیقاتشان یا به عبارت دیگر در "علم كارآفرینانه" ایفا می كنند. از آن جایی كه دانش عملی بیش از پیش براي نوآوري و ایجاد كسب وكارهاي جدید ضروریست و از آن جایی كه مدام بر تعداد افرادي كه به دانشگاهها و دوره هاي آموزش عالی وارد می شوند افزوده می شود از دانشگاهها انتظار می رود نقش مهم تر و محسوس تري را در نوآوري و توسعه اقتصادي ایفا كنند. از منظر دانشگاه در این رابطه سه مساله عمده وجود دارد: افزایش میزان تجاري سازي ملموس ساختن مشاركت دانشگاه در توسعه اقتصادي و مدیریت روابط میان تجاري سازي و سایر فعالیت هاي دانشگاه. فعالیت هاي تجاري سازي می تواند هم بر آموزش و هم بر تحقیقات تاثیرگذار باشد. از این رو امکان پیدایش تعارض منافع و مقاومت وجود دارد همانطور كه مزایاي دوجانبه نیز وجود دارد.آموزش و تحقیق مدت ها ماموریت اصلی دانشگاه بوده است. ادبیات ارتباط دانشگاه- صنعت- دولت نشان می دهد پذیرش تجاري سازي به عنوان یکی از وظایف اصلی دانشگاه در شکل گیري "انقالب دانشگاهی" نقش داشته است al,.(rasmusen et 2006) در تحقیقات روشهاي متعددي براي تجاري سازي و انتقال فناوري وجود دارد. از جمله مهمترین این روشها میتوان به خرید حق امتیاز )1999 )Radosevic, همکاري مشترک دو یا چند بنگاه با اشتراک توان فناورانه اتکا به دانش و منابع خود و ایجاد Manzini, 1998 )Chiesa & استخدام و Robert & Berry, 1985 یک شركت سوم با عمر محدود ( تبادلنیرويانسانیتوسطشركتگیرندهبهعنوانمأمور) 2001 )Kondo, برونسپاري 1998( Manzini, )Chiesa & و پیمانکاري )2001 )Kondo, اشاره نمود. براي انتخاب روش مناسب معیارهایی وجود دارد كه از جمله مهمترین آنها عبارتند از: حداقل هزینه حداكثر جذب فناوري حداكثر زمان انتقال حداكثر دسترسی به بازار حداكثر همراهی با تحوالت فناوري باشد) احمدي و توكلی 0880( سان و مون) 4558 ( در زمینه شناسایی زیر ساخت هاي موثر بر تجاري سازي تکنولوژي و یا ارزیابی موفقیت تجاري سازي تکنولوژي مدلی را ارائه كرده اند كه در آن ابعادهاي زیرساخت موثر در انتقال تکنولوژي در موفقیت تجاري سازي را به چهار عامل روشهاي انتقال 7
تکنولوژی انتقال دهنده تکنولوژی گیرنده تکنولوژی شرایط محیطی و معرفی كرده كه اند دربرگیرنده یک سري از عواملی است كه برایند آنها تکوین فرایند تجاري سازي تکنولوژي می باشد. در ادامه شرح مختصري از این عوامل را خواهیم داشت. روش انتقال تکنولوژی منظور از انتقال تکنولوژي انتقال یک ایده روش شی مهارت دانش فنی دارایی فکري كشف یا اختراع ناشی از پژوهش علمی اجرا شده در بخش دانشگاهی به یک محیط صنعتی است كه در آن ممکن است به توسعه یا بهبود محصوالت یا فرآیندها منجر شود. و تمامی روش هایی را در بر می گیرد كه می تواند كمک كند تا تکنولوژي تولید شده توسط دانشگاه به بخش صنعت انتقال یابد مانند اعطاي حق امتیاز قراردادهاي همکاري مشترک اعطاي پتنت و... انتقال دهنده تکنولوژی یکی از اجزاي پنج گانه فرایند انتقال تکنولوژي طبق نظر سملی انتقال دهنده تکنولوژي است كه در ابتدا با ایجاد و ابداع تکنولوژي شروع به انتقال و ارائه آن به انتقال گیرنده و متقاضیان تکنولوژي می نماید )طارق خلیل 4552(. دانشگاهها به طرز قابل مالحظهاي به عنوان ابزارهایی براي انتقال فناوري و به عنوان مجرایی كه از طریق آن مبادله دانش مؤثرتر انجام میگیرد شناخته شدهاند. روي هم رفته از آنان به عنوان محیطهایی كه در آن دانش ایجاد و ارائه می گردد تحقیقات خاص انجام میگیرند و مکانهایی كه در آن محققان و صنعت بر روي تجاري سازي محصول فعالیت دارند یاد میشود( all,2009.(cao et گیرنده تکنولوژی جزئی دیگر از اجزاي پنجگانه فرایند انتقال تکنولوژي گیرنده تکنولوژي می باشد كه با ابراز نیاز و تقاضا براي تکنولوژي و ایجاد تعامل سازنده با انتقال دهنده تکنولوژي و باال بردن تمامی عواملی كه باعث افزایش ظرفیت جذب تکنولوژي می گردد خود را براي بهره برداري ازآن آماده می سازد. در این مدل گیرنده تکنولوژي به طور خاص به بخش صنعت و شركتها و سازمانهایی كه در زیر مجموعه این بخش قرار می گیرند داللت دارد. شرایط محیطی نگاهی به مطالعات مختلف انجام شده در سایر كشورها در ارتباط با وضعیت تجاري سازي نتایج تحقیقات و شرایط و روش هاي منجر به موفقیت آن ها در این زمینه نشانگر لزوم فراهم سازي شرایط محیطی مورد نیاز جهت موفقیت در تجاري سازي نتایج تحقیقات حاصل از بودجه هاي عمومی است. بدون شک هر دو جزء انتقال دهنده و گیرنده تکنولوژي در محیطی فعالیت می كنند كه شرایط موجود در این محیط بر میزان كارآیی آنها و بالطبع میزان موفقیت ارتباط بین این دو جز تاثیر گذار است. همانند قوانین دولتی میزان حمایت از طرحهاي پژوهشی 8
میزان حمایت دولت از بخش صنعت و... دانشگاهها كه در جستجوي تبادل اطالعات با صنعت هستند باید از طریق راهبردهاي دراز مدت براي توسعه و رسیدن به تعالی در زمینه تحقیقاتی خاص خود در حین انجام نقش اولیه خود كه آموزش است تالش كنند تا بتوانند شایستگی خود را به عنوان واسطه هاي اهداف كلی به تثبیت برسانند. این مستلزم وجود یک باالنس مناسب بین محركهاي جامعه و تخصیص منابع و سرمایه می باشد. سیاست گذاران دولتی و موسسات عمومی می توانند به تقویت این محركها كمک كنند و اطمینان حاصل كنند كه دانشگاه- هاي تحقیقاتی كلیدي نه تنها می توانند به توسعه منابع انسانی كمک كنند بلکه به نوسازي صنعتی نیز كمک كنند.(Yusuf,2008) قوانین و مقررات ملی و مقررات سطح مؤسسه اي در ارتباط با دارایی هاي فکري در بخش دانشگاهی اصلی ترین پایه هاي قانونی را جهت اعمال مدیریت بر دارایی هاي فکري تولید شده در دانشگاه ها و سازمان هاي تحقیقاتی تشکیل می دهند. به عبارت دیگر این قوانین محیط حقوقی الزم را براي انتقال دارایی هاي فکري حاصل از بخش دانشگاهی فراهم می سازند و بدون داشتن قوانین و مقررات روشن در مورد مالکیت دارایی هاي فکري حاصل شده در این بخش شرایط ثبت و حفاظت مناسب از آن ها و مقررات تقسیم عواید حاصل از این دارایی ها انتقال و تجاري سازي نتایج تحقیقات موفق نخواهد بود )فکور 0881 (. مدل مفهومی تحقیق مدلهاي مفهومی بسیاري در زمینه عوامل موثر بر تجاري سازي تکنولوژي و یا ارزیابی موفقیت تجاري سازي تکنولوژي ارائه گردیده است كه در این بین مدل زیركه توسط سان و مون) 4558 ( ارائه گردیده است با توجه به مطالبی كه اشاره شد و با توجه به جامعیت مدل در این تحقیق مورد استفاده قرارمی گیرد چرا كه در سایر مدلها به تمامی این عوامل اشاره نگردیده بود و در سایر مدلها حداقل یکی از این عوامل وجود نداشت بنابر این مدل فوق از جامعیت برخوردار بود. 9
روشهای انتقال تکنولوژی گیرنده تکنولوژی تجاری سازی تکنولوژی انتقال دهنده تکنولوژی شرایط محیطی نمودار 1 مدل مفهومی پژوهش)سان و مون 3002( فرضیه های اصلی شامل: بین عوامل انتقال دهنده تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ارتباط معناداري وجود دارد. بین عوامل گیرنده تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ارتباط معناداري وجود دارد. بین عوامل روش هاي انتقال تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ارتباط معناداري وجود دارد. بین عوامل شرایط محیطی و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ارتباط معناداري وجود دارد. فرضیه های فرعی به صورت زیر می باشند: بین عوامل انتقال دهنده تکنولوژي و گیرنده تکنولوژي ارتباط معنا داري وجود دارد. بین عوامل انتقال دهنده تکنولوژي و روش هاي انتقال تکنولوژي ارتباط معنا داري وجود دارد. بین عوامل انتقال دهنده تکنولوژي وشرایط محیطی ارتباط معنا داري وجود دارد. بین عوامل روش هاي انتقال تکنولوژي و گیرنده تکنولوژي ارتباط معنا داري وجود دارد. بین عوامل شرایط محیطی و گیرنده تکنولوژي ارتباط معنا داري وجود دارد. 10
بین عوامل شرایط محیطی و انتقال تکنولوژي ارتباط معنا داري وجود دارد. روش تحقیق است. با توجه به انواع مختلف تحقیق توصیفی این تحقیق از نوع پیمایشی است. همچنین تحقیق حاضر از حیث هدف از نوع تحقیقات كاربردي جامعه آماری با توجه به اینکه هدف تحقیق حاضر بررسی عوامل موثر در تجاري سازي بین صنعت و دانشگاه می باشد بنابراین جامعه مورد مطالعله كلیله اساتید و اعضاي هیت علمی دانشگاه آزاد واحد ع یل آباد است كه با صنعت ارتباط دارند. با توجه به محدود بودن تعداد اساتید مرتبط با صنعت در مجموع حجم نمونه كه از نظر روش نمونه گیري بصورت سرشماري میاشد 00 استاد اعم از اساتید هیت علمی )تمام وقت و نیمه وقت( و حق التدریسی دانشگاه آزاد ع یل آباد می باشند. ابزار جمع آوری و روایی و پایایی داده های تحقیق دراین تحقیق از ابزار پرسشنامه براي گرداوري دادهها استفاده شده است. پرسشنامه تحقیق حاضر نیز با توجه به موضوع هدف آن و همچنین با مدنظر قرار دادن نوع روش تحقیق مهمترین ابزار جمع آوري اطالعات براي آزمون سواالت در تحقیق حاضر بوده و بیشترین دادهها و اطالعات الزم جهت تجزیه و تحلیل سؤاالت و آزمون فرضیات از طریق جمع آوري داده ه يا میدانی از آزمودنی هابا بکارگیري ابزار پرسشنامة حضوري صورت گرفته است. پرسشنامه مورد استفاده در مجموع داراي 05 سوال است. براي بررسی آزمایشی پایایی یا اعتماد پرسشنامه روي 85 نفر از اعضاي جامعه آماري اجرا شده و با استفاده از آلفاي كرونباخ ضرایب محاسبه شده است. براي بررسی ضریب آلفاي كرونباخ انتقال دهنده تکنولوژي )دانشگاه(با 45 سئوال ضریب آلفاي 52848 انتقال گیرنده تکنولوژي )بخش صنعت(با 08 سوال ضریب 52098 شرایط محیطی با 8 سوال ضریب 52950 روشه يا انتقال تکنولوژي با 4 سوال ضریب 52948 و در نهایت براي بررسی ضریب آلفاي كرونباخ نتایج )موفقیت(تجاري سازي تکنولوژي از 2 سوال ضریب 52809 كه نتایج بدست آمده به صورت تفکیک شده داراي اعتبار كافی است كه در جدول زیر بهطور خالصه آمده است. 11
جدول 1 ضرایب محاسبه شده برای کل و خرده آزمون های پرسشنامه پرسشنامه و خرده پرسشنامه تعداد پاسخگو تعداد سوال آلفاي كرونباخ اعتبار 5 /848 45 85 انتقال دهنده تکنولوژي )دانشگاه( 5 /098 08 85 انتقال تکنولوژي )بخش صنعت( 5 /950 8 85 شرایط محیطی 5 /948 4 85 روشهاي انتقال تکنولوژي 5 /809 2 85 نتایج )موفقیت(تجاري سازي تکنولوژي 5 /918 05 85 كل پرسشنامه روش تجزیه وتحلیل براي آزمون فرضیه هاي تحقیق با توجه به ویژگی هاي متغیرهاي تحقیق و روش اندازه گیري مناسلب تلرین روش بلراي تجزیله و تحلیلل مدل مفهومی و فرضیه هاي تحقیق روش معادله یابی ساختاري است. براي استفاده از این روش تجزیه و تحلیل مفروضه هاي الزم برقلرار اسلت. بدلیل نرمال نبودن توزیع نشانگرهاي تحقیق مقادیر همه نشانگرها به نرمال تبدیل شده است. در این تحقیق از نرم افزار لیزرل كه رابطه بین متغیرها را به صورت یکجا انجام می دهد استفاده شده است. معادالت ساختاري مناسب بودن مدل برازش شده را بر پایه آماره هاي( ( NFI CFI X/df GFI NNFI RMSEA و چند شاخص دیگر نشان می دهد. در این معادالت قضاوت در مورد معنی دار بودن ضرایب تاثیر براساس شاخص t انجام می گیرد. در صورت بزرگ بودن آماره t از مقادیر بحرانی 0/91 تاثیر متغیر مستقل بر متغیر وابسته تایید می گردد)قاضی طباطبایی 0802(. تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها براساس مدل تئوریکی فرض شده است كه انتقال دهنده تکنولوژي )دانشگاه( انتقال گیرنده تکنولوژي )بخش صنعت( شرایط محیطی و روش ه يا انتقال تکنولوژي بر نتایج )موفقیت(تجاري سازي تکنولوژي تاثیر مستقیم می گذارد. و همین متغیر ها نیز بصورت غیرمستقیم با 12
همدیگر در ارتباط هستند. پس از بررسی مدل مفروضات و اخذ دادهاي مربوط به متغیرها با نرم افزار لیزرل مدل نهایی شکل شماره )4( بدست آمده است. همانطور كه در نمودار شماره 4 ضریب تعیین ویژه مشخص است تمامی روابط علی ساختاري متغیرها نشان داده شده است. براي هر متغیر یک و براي هر رابطه با توجه به نوع روابط ضریب گاما )γ( یا بتا) β ( وجود دارد. مدل معادله ساختاری پس از برآورد اثر هر یک از مسیرهاي ارائه شده در مدل مفهومی تحقیق)نملودار 0 ( روابلط متغیرهلاي درونلزا و برونلزا را بلا ضلریب t در نمودارشماره )4( نشان داده شده است. روش های انتقال T=6.38 =039 تکنولوژی T=3.08 =. 65 T=.36 γ=8835 انتقال دهنده تکنولوژی T=4.73 γ=. 65 گیرنده تکنولوژی تجاری سازی تکنولوژی T=4.87 γ=. 83 T=4.50 γ=.88 T=4.03 =. 95 شرایط محیطی T=4.93 =. 83 نمودار 3 مدل ساختاری استخراج شده با استفاده از نرم افزار لیزرل نتایج بخش اندازه گیري نشان داده است كه هر یک از نشانگرهاي اندازه گیري شده بلا متغیلر مکنلون فلرض شلده داراي رابطله مسلتقیم و معنادار است. این نتایج از ضرایب الندا و آماره t محاسبه شده بزرگتر از 0/91 استنباط شده است. نتایج بخش ساختاري ایلن ملدل نیلز از وجلود تاثیر مستقیم و معنادار از متغیرهاي مستقل بر متغیر وابسته حمایت كرده است. هر چند مدل اولیه بررسی شده از شاخص هاي الزم بلراي مناسلب بودن مدل حمایت كرده است اما برا ي افز ایش بر از ن دگی تط ب یقی د و ا ص الح در م ل د ل ص ل ورت گرف ت ل ه اس ل ت ك ل ه از ك لا ه ش مع ن لاد ار مر بلع كلاي برخوردار هستند. شاخص هاي ریشه میانگین توان دوم خطاي تقریب برازندگی تطبیقی شاخص نرم نشده برازندگی شاخص نرم شده 13
پس از معین شدن مدل ساختاري براي برآورد نیکویی برازش كلی مدل با استفاده از داده هاي مشاهده شده براي سلنجش بلرازش ملدل از چندین شاخص مطروحه در این تحقیق مورد استفاده قرار میگیرد كه نتایج هر یلک از ایلن شلاخصهلا بلا پیشلنهادهندگان و صلاحبنظلران در جدول )0( آمده است. جدول 3 شاخص های برازندگی آزمون معادله یابی ساختاری محاسبه شده با لیزرل نام شاخص هاي برازندگی X 2 /df مقدار پیشنهاد شده مساوي و كمتر از 8 مقدار مدل 4/880 RMSEA كمتر از 5/58 5/504 NFI بیشتر از 5/85 5/90 GFI بیشتر از 5/85 بیشتر از 5/85 5/94 5/88 AGFI PGFI بیشتر از 5/05 5/18 CFI بیشتر از 5/95 5/98 نتیجه تائید شده است. تائید شده است. تائید شده است. تائید شده است. تائید شده است. تائید شده است. تائید شده است. آزمون فرضیه های پژوهش فرضیه اول: بین عوامل انتقال دهنده تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ها ارتباط معناداري وجود دارد. براساس نتایج بدست آمده از سازي به مقدار 5/88 است و آماره t محاسبه شده آن با مقدار 8/58 سطح %90 در سطح %99 اطمینان مدل معادله یابی ساختاري ضریب تاثیر استاندارد شده متغیر مکنون انتقال دهنده تکنولوژي بر موفقیت تجاري بزرگتر از مقدار بحرانی 0/91 و 4/08 است. بنابراین فرضلیه صلفر علالوه بلر نیز رد شده و فرضیه مخالف مبنی بر وجود تاثیر مستقیم انتقلال دهنلده تکنوللوژي بلر موفقیلت تجلاري سلازي پذیرفته شده است. در نتیجه برپایه تئوري احتماالت می توان ادعا كرد كه: در جامعه مورد مطالعه تحقیق انتقال دهنلده تکنوللوژي بلر موفقیلت تجاري سازي اثر مستقیم دارد و با افزایش انتقال دهنده تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي نیز افزایش می یابلد و عکلس آن بلا كلاهش انتقلال دهنده تکنولوژي موفقیت تجاري سازي نیز كاهش می یابد. ضریب تشخیص این بخش از مدل بیانگر این است كله 5/89 از تغییلرات موفقیلت تجاري سازي در قبال یک واحد انحراف استاندارد از انتقال دهنده تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي قابل تبیین و توجیه است. H 0 : H 1 : M IM, LO, LO 0 0.38, T 3.08, t t, 3.08 1.69, 2. 58 ob c 14
جدول 2 نتیجه آزمون تاثیر انتقال دهنده تکنولوژی بر موفقیت تجاری سازی آزمون با روش بیشینه درست نمایی آزمون با روش كمترین مربعات جزئی آماره t آماره t اثرگذار اثرپذیر ضرایب تاثیر اثر مستقیم سطح خطا اثرغیرمستقیم اثر كل 0.428 0.158 0.000 5.437 0.270 3.08 0.38 انتقال دهنده تکنولوژي موفقیت تجاري سازي فرضیه دوم: بین عوامل گیرنده تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ها ارتباط معناداري وجود دارد. براساس نتایج بدست آمده از مدل معادله یابی ساختاري ضریب تاثیر استاندارد شده متغیر مکنون گیرنده تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي به مقدار 5/09 است و آماره t محاسبه شده آن با مقدار 2/80 بزرگتر از مقدار بحرانی 0/91 و 4/08 است. بنابراین فرضیه صفر عالوه بر سطح %90 در سطح %99 اطمینان نیز رد شده و فرضیه مخالف مبنی بر وجود تاثیر مستقیم از گیرنده تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي پذیرفته شده است. در نتیجه برپایه تئوري احتماالت می توان ادعا كرد كه: در جامعه مورد مطالعه تحقیق گیرنده تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي اثر مستقیم دارد و با افزایش گیرنده تکنولوژي موفقیت تجاري سازي نیز افزایش می یابد و عکس آن با كاهش گیرنده تکنولوژي موفقیت تجاري سازي نیز كاهش می یابد. ضریب تشخیص این بخش از مدل بیانگر این است كه 5/89 از تغییرات موفقیت تجاري سازي در قبال یک واحد انحراف استاندارد از گیرنده تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي قابل تبیین و توجیه است. H 0 : H 1 : SA, LO SA, LO 0 0.59, T 4.87, t t, 4.87 1.69, 2. 58 ob c جدول 4 آزمون با روش بیشینه درست نمایی نتیجه آزمون تاثیر گیرنده تکنولوژی بر موفقیت تجاری سازی آزمون با روش كمترین مربعات جزئی اثرگذار اثرپذیر ضرایب تاثیر اثر مستقیم سطح خطا اثرغیرمستقیم اثر كل آماره t آماره t 0.590-0.000 11.895 0.590 4.87 0.59 گیرنده تکنولوژي موفقیت تجاري سازي 15
فرضیه سوم: بین عوامل روش هاي انتقال تکنولوژي و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ارتباط معناداري وجود دارد. براساس نتایج بدست آمده از مدل معادله یابی ساختاري ضریب تاثیر استاندارد شده متغیر مکنون روش هاي انتقال تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي به مقدار 5/81 است و آماره t محاسبه شده آن با مقدار 8/81 بزرگتر از مقدار بحرانی 0/91 و 4/08 است. بنابراین فرضیه صفر عالوه بر سطح %90 در سطح %99 اطمینان نیز رد شده و فرضیه مخالف مبنی بر وجود تاثیر مستقیم از روش هاي انتقال تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي پذیرفته شده است. در نتیجه برپایه تئوري احتماالت می توان ادعا كرد كه: در جامعه مورد مطالعه تحقیق روش هاي انتقال تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي اثر مستقیم دارد و با افزایش روش هاي انتقال تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي نیز افزایش می یابد و عکس آن با كاهش روش هاي انتقال تکنولوژي بر موفقیت تجاري سازي نیز كاهش می یابد. ضریب تشخیص این بخش از مدل بیانگر این است كه 5/88 از تغییرات موفقیت تجاري سازي در قبال یک واحد انحراف استاندارد از روش هاي انتقال تکنولوژي موفقیت تجاري سازي قابل تبیین و توجیه است. H 0 : H 1 : IM, SA IM, SA 0 0.36, T 3.86, t t, 3.86 1.69, 2. 58 ob c جدول 5 نتیجه آزمون تاثیر روش های انتقال تکنولوژی بر موفقیت تجاری سازی آزمون با روش بیشینه درست نمایی آزمون با روش كمترین مربعات جزئی آماره t آماره t اثرگذار اثرپذیر ضرایب تاثیر اثر مستقیم سطح خطا اثرغیرمستقیم اثر كل 0.269-0.000 5.820 0.269 3.86 0.36 روش هاي انتقال تکنولوژي موفقیت تجاري سازي فرضیه چهارم: بین عوامل شرایط محیطی و موفقیت تجاري سازي در دانشگاه ها ارتباط معناداري وجود دارد. براساس نتایج بدست آمده از مدل معادله یابی ساختاري ضریب تاثیر استاندارد شده متغیر مکنون شرایط محیطی بر موفقیت تجاري سازي به مقدار 5/01 است و آماره t محاسبه شده آن با مقدار 1/88 بزرگتر از مقدار بحرانی 0/91 و 4/08 است. بنابراین فرضیه صفر عالوه بر سطح %90 در سطح %99 اطمینان نیز رد شده و فرضیه مخالف مبنی بر وجود تاثیر مستقیم از شرایط محیطی بر موفقیت تجاري سازي پذیرفته شده است. در نتیجه برپایه تئوري احتماالت می توان ادعا كرد كه: در جامعه مورد مطالعه تحقیق شرایط محیطی بر موفقیت تجاري سازي اثر مستقیم 16
دارد و با افزایش شرایط محیطی موفقیت تجاري سازي نیز افزایش می یابد و عکس آن با كاهش شرایط محیطی موفقیت تجاري سازي نیز كاهش می یابد. ضریب تشخیص این بخش از مدل بیانگر این است كه 5/11 از تغییرات موفقیت تجاري سازي در قبال یک واحد انحراف استاندارد از شرایط محیطی و موفقیت تجاري سازي قابل تبیین و توجیه است. H 0 : H 1 : VA, IM VA, IM 0 0.56, T 6.38, t t, 6.38 1.69, 2. 58 ob c جدول 6 نتیجه آزمون تاثیر شرایط محیطی و موفقیت تجاری سازی آزمون با روش بیشینه درست نمایی آزمون با روش كمترین مربعات جزئی آماره t آماره t اثرگذار اثرپذیر ضرایب تاثیر اثر مستقیم سطح خطا اثرغیرمستقیم اثر كل 0.381-0.000 6.990 0.381 6.36 0.56 شرایط محیطی موفقیت تجاري سازي نتیجهگیری و پیشنهادات کاربردی براساس اطالعات گردآوري شده از تعداد 00 نفر از اعضاي جامعه آماري تحقیق شامل اساتید مرتبط با صنعت و با استفاده از مدل معادله یابی ساختاري تعداد چهار فرضیه اصلی و شش فرضیه فرعی آزمون شده است. نتایج بدست آمده از مدل از تاثیر مستقیم و غیر مستقیم سازه هاي انتقال دهنده تکنولوژي )دانشگاه( انتقال گیرنده تکنولوژي )بخش صنعت( شرایط محیطی روش هاي انتقال تکنولوژي با تجاري سازي تکنولوژي پشتیبانی نموده است. بنابراین هر ده فرضیه مطرح شده در تحقیق مورد تائید واقع شده است. در نتیجه اطالعات گردآوري شده از تعدادي از اعضاي جامعه آماري مطابق با پایه نظري مطرح شده در مدل مفهومی تحقیق است. در جدول 0 به فرضیه ها نقش متغیرها فرضیه صفر و مخالف و نتایج فرضیه ها اشاره شده است. 17
جدول 7 فرضیه ها و نتایج فرضیه های صفر و مخالف و نتیجه نهایی آزمون فرضیه شماره فرضیه متغیر مستقل متغیر وابسته فرضیه صفر فرضیه مخالف نتیجه آزمون, 0, 0 فرضیه اول انتقال دهنده تکنولوژی موفقیت تجاری سازی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه دوم گیرنده تکنولوژی موفقیت تجاری سازی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه سوم روش ه یا انتقال تکنولوژی موفقیت تجاری سازی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه چهارم شرایط محیطی موفقیت تجاری سازی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه پنجم انتقال دهنده تکنولوژی گیرنده تکنولوژی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه ششم انتقال دهنده تکنولوژی روش ه یا انتقال تکنولوژی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه هفتم انتقال دهنده تکنولوژی شرایط محیطی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه هشتم روش ه یا انتقال تکنولوژی گیرنده تکنولوژی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه نهم شرایط محیطی گیرنده تکنولوژی تاثیر مستقیم و معنادار فرضیه دهم شرایط محیطی انتقال تکنولوژی تاثیر مستقیم و معنادار الف: با توجه به اثبات این فرضیه كه دانشگاهها از عوامل موثر بر تجاري سازي تکنولوژي هستند در كشور ما با پیش بینی ه يا بعمل آمده در برنامه آتی توسعه اجتماعی- اقتصادي در مورد فراهم سازي زمینه ه يا مورد نیاز جهت تجاري سازي نتایج تحقیقات دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی انتظار می رود با توجه به اهمیت موضوع هر چه سریعتر ضمن اشاعه آگاهی نسبت به این زمینه در دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی از طریق نشریات كارگاه ه يا آموزشی و سمینارها زیر ساخت ه يا الزم از قبیل قوانین و مقررات مورد نیاز در زمینه مالکیت و مدیریت دارایی ه يا فکري حاصل از دانشگاهها و مراكز تحقیقاتی و نیز فعالیت ه يا تجاري سازي از قبیل مجوز دهی و تشکیل شركت ه يا دانشگاهی فراهم گردد. ب: در فرضیه ها اثبات شد كه شرایط محیطی از عوامل موثر بر تجاري سازي تکنولوژي هستند بنا براین الزم است با شناخت دقیقتر از شرایط زمینه ساز و عوامل كسب موفقیت در تجاري سازي نتایج تحقیقات اقدام به تدوین سیاست ها و طراحی برنامه ه يا اجرایی مؤثر در این زمینه پرداخته شود. اگر چه برنامه ه يا گسترش تجاري سازي از بخش ستادي وزارت علوم تحقیقات و فناوري آغاز می گردد و یل با توجه به اهمیت موضوع براي منابع م ی ل یک عزم عمومی در سطح همه مؤسسات آموزش عالی براي ایف يا نقش شایسته در این زمینه مورد نیاز است. 18
ردیف راهکارهای مربوط به شرایط محیطی فرایند تجاري سازي نتایج تحقیقات در تعامالت بین طرف هيا فرایندي نیست كه فقط یک طرف داشته باشد یا بخش دانشگاهی به تنهایی بتواند به آن اقدام نماید بلکه این متعدد اجتماعی و با تأثیرپذیري شدید از چهارچوب هيا تخصصی محیط بخش دانشگاهی منابع مالی در دسترس و شرایط و ویژگی ه يا قوانین و مقررات توانمندي هيا محیط اقتصادي تکنولوژیک جریان می یابد. اجرایی و بنابراین موفقیت بخش دانشگاهی در تجاري سازي نتایج تحقیقات مستلزم فراهم بودن شرایط و پیش نیازهاي مهم و مختلفی در بخش دانشگاهی بخش صنعت و محیط اقتصادي اجتماعی حاكم بر این دو بخش است. چنانچه مشخصهه يا كارآفرینی تولیدي و صنعتی نبوده و زیر ساخت ه يا اقتصاد كالن در كشور چندان مساعد توسعه فعالیت ه يا مختلف اقتصادي صنعتی و قانونی براي این كار فراهم نباشد زمینه ه يا تکنولوژي در بخش صنعت شکل نخواهد گرفت و از طرف دیگر تا زمانی كه سیاست ه يا نوآوري نباشد تحقیقات انجام شده در داشت. قبیل سازمان ه يا از طرف دیگر فقدان یا ضعف در سیاست ها و برنامه ه يا توسعه تقاضا و جذب تحقیق و توسعه منطبق با نیازهاي اساسی نظام م یل بخش دانشگاهی نیز از كیفیت یا زمینه ي الزم جهت جذب و دریافت از طرف بخش صنعت را نخواهند اجرایی مؤثر در تجاري سازي نتایج تحقیقات و خالء در نهادهاي واسطه اي از نوآوري و فناوري شکل گیري نظام انتقال دانش و فناوري همگرا و كارآمد را در سطح م یل و چنین شرایط محیطی بخش دانشگاهی را از شرایط مساعد جهت دستیا یب شده است: به هدف انتقال یافته ه يا با مشکل تحقیقاتی خود به دور می سازد. مواجه می سازد درجدول زیر كه خالصه نتایج این پژوهش می باشد موارد پیشنهادي به ترتیب اولویت )با توجه به نتایج تحلیل آماري این تحقیق( آورده جدول 8 موارد پیشنهادی تحقیق حاضر جهت تجاری سازی تکنولوژی در دانشگاه آزاد علی آباد کتول راهکارها ساختار پیشنهادی اقدامات مجری اهمیت به تکنولوژی و تجاریسازی دولت ساختار دولت فناوریهای جدید در برنامهریزی استراتژیك کشور )سازمان صنایع و معادن( 1 1 ساختار قوانین تدوین قوانین سهل کننده فرایند تجاری سازی دولت 3 3 ساختار دولت اختصاص بودجه کافی به تحقیفات و پرورش ایدههای جدید دولت 2 2 ساختار قوانین قوانین مناسب جهت حراست از دولت 4 19
راهکارهای مربوط به بخش صنعت راهکارهای مربوط به مباحث تئوریك انتقال تکنولوژی داراییهای فکری 4 حمایت مادی و معنوی دولت از ساختار دولت دانشگاهها و محققین دانشگاهی و بخش صنعت جهت ایجاد جذب ایدههای جدید و دولت 5 5 بکر حامی و مشوق تبدیل شدن ایدههای ساختار صنعت جدید تا مرحله تجاری سازی ایجاد ساختار مناسب جهت افزایش انگیزه کارکنان برای مدیران صنعت 6 1 ارائه ایدههای جدید ساختار صنعت توجه مدیران بخش صنعت به تغییرات موجود در بازار و ذائقه مشتری مدیران صنعت 7 3 ساختار صنعت توجه و عالقه مدیران به واحدهای تحقیق و توسعه و نوآوری و اهمیت دادن به ایدههای جدید در سازمان مدیران بخش صنعت 8 2 ساختار صنعت ایفا کردن درست نقش واحد تحقیق و توسعه در سازمان جهت پرداختن به ایدههای جدید و ارتباط مناسب با محققین و مدیران تحقیق و توسعه در سازمان 9 4 ارائه بودجه کافی به این بخش ساختار صنعت و استفاده از روشهای مناسب انتقال مدیران 1 دانشگاه تکنولوژی از دانشگاه به صنعت دانشگاه و صنعت 1 20
راهکارهای مربوط به دانشگاه ساختار دانشگاه توجه به مقاالت و تحقیقات کاربردی دارای سود بالقوه اقتصادی در آینده دانشگاه 1 1 ساختار دانشگاه استفاده از مکانیزمهای تشویق مالی و غیرمالی برای انگیزش بیشتر اعضای هیئت علمی دانشگاه 1 3 ساختار دانشگاه استفاده از قواعد و رویههای مکتوب برای مدیران و کارکنان دانشگاه جهت ارتباط بهتر با صنعت بخش ارتباط با صنعت دانشگاه 1 2 ساختار دانشگاه برگزاری کالسها و سمینارهای آموزشی در دانشگاه برای آشنایی بیشتر دانشجویان و اساتید جهت ارتباط مناسب با بخش صنعت بخش ارتباط با صنعت 1 4 ساختار دانشگاه اقدامات اساسی مدیریت جهت افزایش شهرت و اعتبار دانشگاه در بین بخش صنعت مدیریت دانشگاه 1 5 21
منابع: منابع فارسی آذر عادل. )0808( فنون آمار استنباطی در پژوهش های مدیریتی و رفتاری فصلنامه علمی پژوهشی دانش مدیریت انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران شماره 41 تهران. آذر عادل. و مومنی منصور. )0880( آمار و کاربرد آن در مدیریت جلد دوم تحلیل آماري تهران: انتشارات سمت چاپ نهم ص 04. آقاجانی حسنعلی. و حسن زاده آیت اهلل. و میرزایی عباس. )0888( مدلهای تجاری سازی یافته های پژوهشی دانشگاهها مجموعه مقاالت كنفرانس كارآفرینی دانشگاه آزاد اسالمی واحد بندر انزلی.بحرینی زارچ محمد علی. و شادنام محمد رضا. )0881( تجاری سازی فناوری یا چگونگی تولید ثروت از تحقیق و توسعه: به همراه نمونه های بومی تهران: نشر بازتاب چاپ اول. خلیل طارق. )0888( مدیریت تکنولوژی رمز موفقیت در رقابت و خلق ثروت ترجمه سید محمد اعرابی و داود ایزدي تهران دفتر پژوهشهاي فرهنگی چاپ اول. طباطباییان سید حبیب اهلل )0884( مدیریت انتقال تکنولوژی در صنایع هوا فضا اولین دوره مدیریت تکنولوژي هوا فضاي ایران. ع یل احمدي علیرضا. )0800( مدیریت تحقیق تا توسعه تکنولوژی مركز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسالمی. علی احمدي علیرضا. و سعیدنهایی وحید. )0881(. توصیفی از روش های تحقیق: پارادایم ها استراتژی ها طرح ها و رویکردهای کمی کیفی و ترکیبی تهران: نشر تولید دانش. فکور بهمن. )0882(. ساز و کارهای تجاری سازی دست آوردهای پژوهشی سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران گزارش طرح پژوهشی سازمان پژوهشهاي علمی و صنعتی ایران. فکور بهمن. و حاجی حسینی حجت اهلل. )0880( کارآفرینی دانشگاهی و تجاری سازی نتایج تحقیقات در دانشگاههای ایران فصلنامه علمی پژوهشی سیاست علم و فناوري شماره دوم صص 09-05. فکور بهمن. )0881(. شرایط زمینه ساز برای پیشبرد تجاری سازی نتایج تحقیقات در بخش دانشگاهی ماهنامه رهیافت شماره 18 صص -21.02 فکور بهمن. )0888( تجاری سازی نتایج تحقیقات ماهنامه رهیافت شماره 82 صص 08-08. فکور بهمن. )0881( مروری بر مفاهیم نظری تجاری سازی نتایج تحقیقات سازمان پژوهشهاي علمی و صنعتی ایران. 22
فکور بهمن. )0881( تجاری سازی نتایج تحقیقات در دانشگاههای ایران كارگاه تجاري سازي فناوري سازمان پژوهشهاي علمی و صنعتی ایران. موسایی احمد. )0880( طراحی مدلی جهت تعیین فرصتها و تجاری سازی آنها در مراکز تحقیق و توسعه فصلنامه تخصصی رشد فناوري شماره 08 صص 08 45. موسایی احمد. و صدرائی ساسان. و بندریان رضا. )0880( مدل فرایند تجاری سازی دانش فنی محصوالت شیمیایی فصلنامه تخصصی رشد فناوري شماره 01 صص 8 08. هاشم نیا شهرام. و عماد زاده مصطفی. و ساكتی پرویز. و صمدي سعید. )0888( بررسی عوامل موثر بر درآمدهای اختصاصی تحقیقات دانشگاهی در دانشگاههای صنعتی ایران فصلنامه پژوهش و برنامه ریزي در آموزش عالی شماره 04 صص 0-40. ب: منابع انگلیسی Cao,Yong,. And Zhao, Li,. And Chen, Rensong,. Institutional structure and incentives of technology transfer Some new evidence from Chinese universities, Journal of Technology Management in China, 4/1, 2009, pp: 67-84. Churchill, G.A. Jr,. A paradigm for developing better measures of marketing constructs. Journal of Marketing Research, 16, 1979, pp: 64 73. D.S. Siegel, And D.A. Waldman, And L.E. Atwater, And A.N. Link., Toward a model of the effective transfer of scientific knowledge from academicians to practitioners: qualitative evidence from the commercialization of university technologies, J. Eng. Technol. Manage, 21, 2004, pp: 115 142. Decter, Moira,. And Bennett, David,. And Leseure, Michel,. University to business technology transfer UK and USA comparisons, Technovation, 27, 2007, pp: 145 155. Kumar, V,. And Jain, P.K., Commercialization of new technologies in India: an empirical study of perceptions of technology institutions, Technovation, 23, 2003, pp: 113 120. Rasmussen. E., Government instruments to support the commercialization of university research: Lessons from Canada, Technovation, 28, 2008, pp 506 517 Rasmussen,. Eو And Ø,Moen., And M.Gulbrandsen., Initiatives to promote commercialization of university knowledge, Technovation, 26,2006, pp: 518 533. Roessner, David,. Government-Industry Relationships in Technology Commercialization: The Case of Photovolatics, Solar Cells, 5, 1982, pp: 101 134. Powell, Benjamin C,. Equity carve-outs as a technology commercialization strategy: An exploratory case study of Thermo Electron s strategy, Technovation, 30, 2010, pp: 37-47. 23
S.Y. Sohn, And H.K. So, Effective Commercialization Strategies for the R&D in the Area of Information and Communication Technology, Journal of Korean Inst. Ind. Eng; 28/2, 2002, pp:201-215. S.Y. Sohn, And T.H. Moon., Structural equation model for predicting technology commercialization success index (TCSI), Technological Forecasting & Social Change, 70, 2003, pp: 885-899. Sharif, Naubahar,. And Erik, Baark,. Mobilizing technology transfer from university to industry, The experience of Hong Kong universities, Journal of Technology Managementin China, 3, 2008,pp: 47-65. Sohn, So Young., And Moon, Tae Hee,. Decision Tree based on data envelopment analysis for effective technology commercialization, Expert Systems with Applications, 26, 2004, pp: 279 284. Yusuf, Shahid., Intermediating Knowledge exchange between universities and businesses, Research Plicy, 37, 2008, pp: 1167-1174. Yong, Cao., And Li, Zhao,. And Rensong, Chen,. Institutional structure and incentives of technology transfer, Some new evidence from Chinese universities, Journal of Technology Managementin China, 4, 2009,pp: 67-84. 24
Abstract: Technology, is not only considered as one of the important aspects in the national development, but also is the surviving factor in nowadays competitive world. A challenge which nowadays the scientific and technological organizations are faced by is about how to turn the ideas into marketable products and services in business. Commercialization of research is the process that turns the produced knowledge in universities and research institutions into marketable products or industrial processes. The main object of this study is to evaluate the affective factors influencing the success of technology commercialization obtained through research of Aliabad University and finding the relationship between these factors.the innovation of this research is for considering the direct effects of dependent variable associated with indirect effects of that variables in the structural equation. In this study, based on the model of Sun and Moon (2003), the affective factors of the technology commercialization success are divided into four factors related to technology transferring (universities), factors related to the technology receivers (industrial sector),the environmental factors and technology transferring methods. The population of this research has formed by professors of Islamic Azad University of Aliabad, who somehow been associated with industry and had relative familiarity with this sector. the data were collected from a questionnaire emerged from the literature elements included of 50 questions on Likert five samples with proved validity and reliability. Also the data related to the success of technology commercialization were collected via the existing documentation of the desired university. By using of the statistical software such as Spss, LISREL, AND PLSPM, the findings showed that all the factors, weather directly or indirectly has impact on the technology commercial in university of Aliabad. The factors related to the Environmental conditions have the greatest impact on the success of studied university technology commercialization and then respectfully the factors related to industry, the methods of technology transferring and university, all will influence on the success of commercialization process. The managers of industrial and university departments have to provide the necessary conditions for successfulness in commercialization 25
process with regards to the affective factors on the university technology commercialization, so that they can use from the structural equation for measuring their ability and enhancing the success level of commercialization process. Key word: Technology, Commercialization Technology, Azad University of Aliabad 26